Eigenaarschap verhoogt motivatie en werkplezier

Een paar maanden geleden kwamen wij in contact met Franka Bossers. Een intelligente vrouw met veel managementervaring, die de elementen van 21e eeuws organiseren in haar genen heeft zitten. Franka heeft de afgelopen jaren altijd teams aangestuurd waarbij ze intuïtief is gaan werken vanuit eigenaarschap. Ze merkte dat werken vanuit eigenaarschap kwaliteit, motivatie en werkplezier vergroot. Haar eerste moment dat zij ontdekte wat eigenaarschap was, was toen ze als jonge technoloog van 25 jaar in een operator omgeving de medewerkers ging betrekken bij projecten die ze deed. In deze omgeving werd veel geklaagd, maar er werd weinig aangepakt. De afdeling Technologie bedacht verbeteringen en vernieuwingen; de afdeling Productie voerde ze uit. Er werd nog niet veel samengewerkt. Door operators te gaan betrekken bij de projecten, kwamen ze proactief naar haar bureau om mee te denken. Daar merkte ze voor het eerst dat erkenning en waardering echt bijdragen aan iemands betrokkenheid. En dat er veel meer werkplezier ontstaat.

Wij vroegen Franka een aantal dingen over eigenaarschap.

Wat betekent eigenaarschap voor jou?

“Vertrouwen hebben in anderen en ruimte geven, zodat mensen echt betrokken raken, gemotiveerd zijn, verantwoordelijkheid nemen en plezier ervaren. Ze zelf de regie hebben. Waarbij er natuurlijk kaders zijn. De purpose van de organisatie en van het team zijn van die kaders. Ieders activiteiten horen bij te dragen aan het gezamenlijke doel.”

Waarom is eigenaarschap zo belangrijk?

“Eigenaarschap zorgt ervoor dat mensen in hun kracht komen te staan, dat ze hun kwaliteiten en talenten verder ontwikkelen, met alle positieve gevolgen van dien. Zo bereik je de beste kwaliteit, de hoogste output. De sky is the limit, dan is alles mogelijk. In je kracht staan is een voorwaarde voor creativiteit en innovatie; dat is er alleen vanuit flow.”

Hoe stimuleer jij als manager meer eigenaarschap bij medewerkers?

“Als manager probeer ik mijn medewerkers ervan bewust te maken wat eigenaarschap betekent, voor hen en voor mij, en wat daarvoor nodig is. We definiëren rollen en verantwoordelijkheden met elkaar, en ik moedig ze aan de ruimte die ze krijgen ook echt te pakken. Ik maak ze duidelijk dat een fout maken eigenlijk niet kan, dat het beter is een besluit te nemen (en dat eventueel te herzien), dan om niets te besluiten, dat we leren van foute besluiten. En dat het een voorwaarde is dat je communiceert en afstemt. De enige “fout” die je kan maken is uit contact gaan en niet communiceren. Geef elkaar de ruimte om input te geven waar dat nodig is.”

Wat heb je dan als manager zelf los te laten?

“Dat je controle wil hebben. Dat je overal vanaf moet weten. Dat je alle besluiten moet nemen. Dat je altijd maar in hoog tempo moet werken. Het is belangrijk ruimte en tijd te creëren om aan eigenaarschap te kunnen bouwen. Het helpt niet om steeds zelf weer zaken te fiksen (die vaak niet eens jouw taak zijn) als een deadline in het nauw komt. Het creëert ruimte en kwaliteit naar de toekomst als je je medewerkers in een probleemsituatie ondersteunt, maar het ze zelf laat oplossen.”

  • Wanneer slagen medewerkers erin meer eigenaarschap te tonen?
  • “Als mens hebben we drie basisbehoeftes:” Behoefte aan veiligheid/zekerheid (voel je je veilig en zeker genoeg?)”
  • Behoefte aan erkenning/waardering (voel je je gewaardeerd, heb je het gevoel dat je ertoe doet?)”
  • Behoefte aan autonomie (voel je dat je je eigen keuzes mag maken?)

Hier moet aan voldaan worden wil iemand eigenaarschap kunnen tonen. Als op één van deze domeinen iets ontbreekt, dan schieten mensen in overtuigingen en angsten. Dan denken ze bv. “laat maar, er wordt toch niet naar me geluisterd”. Het begint op het moment dat jij iemand ziet en erkent, dan gebeurt er meteen iets.”

Kan iedereen dat aan, eigenaarschap? Is het voor iedereen geschikt?

“Ja, iedereen heeft eigenaarschap vanaf het moment dat we als peuter een eigen willetje gaan krijgen. En gaandeweg ons leven nemen we steeds grotere beslissingen: we kiezen een studie, kopen een auto of een huis en krijgen kinderen. We zijn allemaal een prima eigenaar van ons leven. En dat kunnen we dus ook allemaal zijn op ons werk. Alleen gebeuren er soms dingen die eigenaarschap lastig maken of tijdelijk blokkeren of zelfs hinderen. Dan is het verstandig uit te vinden waardoor dat komt en wat er voor nodig is om dat te herstellen.”

Welke tips heb jij voor andere managers? Want eigenaarschap geven is zo makkelijk nog niet…

“Kijk eens eerlijk voor jezelf naar de drie basisbehoeftes. Wat kan je laten en wat kan je stimuleren om meer mogelijk te maken voor je medewerkers en voor jezelf? En vraag jezelf eens af: wat heb ik eigenlijk nodig om me optimaal eigenaar te voelen voor alles wat ik doe in mijn werk (en voor privé geldt feitelijk hetzelfde)? En als ik me beperkt voel, waar komt dat dan door? Het is belangrijk na te denken over wat je anderen kunt geven om ze maximaal te kunnen ondersteunen bij hun taak. Met mensen met wie je een klik hebt, gaat dat wellicht makkelijker, maar ook met anderen is er veel mogelijk. Vraag aan een ander gewoon eens wat hij/zij nodig heeft om zijn werk goed te kunnen doen.”

Wat heeft een organisatie nodig om vanuit eigenaarschap te kunnen werken?

“Je kunt prima eigenaarschap in teams creëren, maar als je werkelijk vanuit eigenaarschap wil werken, dan moet de gehele organisatie dit doen. En dan is het dus van belang dat met name een directie/eigenaar eigenaarschap erkent en wil. En zorgt dat aan de drie basisbehoeftes wordt voldaan. Mensen overrulen is killing als het gaat over eigenaarschap; ze ondersteunen in het vinden van de juiste oplossingen creëert veel meer ruimte en kwaliteit naar de toekomst. Stukken duurzamer en veel energie gevender!”

Op 8 maart verzorgt Starfish21 het event “Eigenaarschap geven en nemen in de 21e eeuw” van 15.30 uur tot 18.30 uur in de Social Impact Factory in Utrecht. Franka Bossers is daar ook bij. Jij ook? Dat zou leuk zijn! Je kan je hier inschrijven.

Franka Bossers en Martine van der Steeg-Donders